Россия Мудофаа вазирлигининг хабар беришича, Бош штаб президент Владимир Путин топшириғига биноан яқин келажакда Жанубий ҳарбий округ (CMD) ракета тузилмалари ва Ҳарбий-денгиз флоти қўшинларининг ўқув машғулотларини ўтказишга тайёргарлик кўришни бошлаган.

Машқлар таъкидланишича, “ғарб расмийларининг провокацион баёнотлари ва таҳдидларига” жавобан тайёрланмоқда ва “тез орада” ўтказилади. Хабарда айнан қайси баёнотларга ишора қилинаётганига аниқлик киритилмаган. Машқлар ўтказиладиган жой ҳам маълум қилинмаган.

Душанба куни Россия президенти матбуот котиби Дмитрий Песков аниқлик киритдики, гап Франция президентининг “жаноб Макрон, Британия вакилларининг баёнотлари” ва “АҚШ Сенати вакиллари”нинг Украинага қуролли кучларни юбориш нияти ҳақидаги баёнотлари ҳақида кетмоқда.

“Бу кескинлик кучайишининг мутлақо янги босқичи. Бу мисли кўрилмаган, алоҳида эътибор ва алоҳида чора-тадбирларни талаб қилади”, — деди Кремль вакили.

2024 йил февраль ойининг охирида Financial Times газетаси журналистлари танишишга муваффақ бўлган Россия махфий ҳужжатлари ҳақида гапирди: улар Россиянинг тактик ядровий қуроллари билан боғлиқ.

Нашрдан маълум бўлишича, Россия томонидан ҳақиқатда ундан фойдаланиш чегараси Россия расмийлари ошкора эълон қилганидан анча паст.

Песковнинг душанба кунги баёнотига жавобан Қўшма Штатлар Москванинг «масъулиятсиз риторикасини» қоралади.

Пентагон матбуот котиби Патрик Райдер журналистларга «Бу биз Россиядан ўтмишда эшитган масъулиятсиз риториканинг намунасидир» деди.

«Ҳозирги хавфсизлик ҳолатини ҳисобга олсак, бу мутлақо ўринсиз», – дея қўшимча қилди генерал.

Шу билан бирга, Райдер «Россия стратегик кучларининг позициясида ҳеч қандай ўзгаришлар» Америка разведкаси томонидан қайд этилмаганини аниқлади.

«Шубҳасиз, биз кузатишни давом эттирамиз», деб хулоса қилди Пенгатон матбуот котиби.

BBC Рус хизматининг ҳарбий кузатувчиси Павел Аксенов: “Тактик ядро қуроллари хавфли, чунки сиёсатчилар ва ҳарбий хизматчилар «чекланган» таъсирнинг нотўғри тушунчасига эга бўлиши мумкин”:

Ядро қуроли билан машғулотлар ўтказишнинг шунчаки ҳақиқати хавотирли факт бўлиши мумкин эмас – Россия мунтазам равишда стратегик ядровий кучларнинг турли хил маневрларини ўтказади, қуролдан фойдаланишнинг турли босқичларини машқ қилади – қитъалараро баллистик ракеталарни жойлаштиришдан тортиб ўқув учиришгача. Стратегик ядро қуроллари эса анча кучли ва даҳшатлироқ.

Стратегик ядро қуролидан фойдаланишнинг шарт-шароитлари ва оқибатлари ҳамма учун тушунарли, шунинг учун ҳам бундай ҳаракатлар ҳеч кимни чўчитмаса керак.

Тактик ядро қуроллари, стратегик қуроллардан фарқли ўлароқ, хавфлидир, чунки сиёсатчилар ва ҳарбий хизматчилар улардан фойдаланишнинг «чекланган» таъсирини нотўғри тушунишлари мумкин.

Тактик ядро бомбаси ёки ракета мамлакатни йўқ қила олмайди ва, эҳтимол, ҳатто замонавий йирик шаҳарни ҳам ер юзидан йўқ қилмайди. Бундай «чекланган куч» ҳисси тактик ядро қуролидан фойдаланиш чегарасини пасайтириши мумкин.

Аммо бошқа томондан, дунёда ядро қуролидан қўрқиш шунчалик каттаки, улардан фойдаланиш «шунчаки» тактик жанговар каллак бўлса ҳам, жуда жиддий сиёсий оқибатларга олиб келиши мумкин.

Россия Украинада икки йилдан ортиқ бузғунчи ва қонли уруш олиб бораётганига қарамай, кўплаб давлатлар, жумладан, Хитой ёки Ҳиндистон билан шериклик ёки дўстона муносабатларни сақлаб келмоқда. Машқлар пайтида ҳам ядро қуролидан фойдаланиш бу муносабатларни анча мураккаблаштириши мумкин.

Ядро қуроллари битта хусусиятга эга: улар тўхтатувчи восита бўлиб хизмат қилади, яъни улар ишлатилмайди, фақат таҳдид қилинади.

Россия Украинадаги уруш пайтида аллақачон тактик ядро қуроли билан таҳдид қилган – 2023 йил баҳорида у Ғарбнинг Украинага ҳарбий ёрдамига жавобан Белоруссия ҳудудига тактик ядро қуролини жойлаштирган – камайган уранли юқори самарали зирҳли тешувчи кичик калибрли ракеталар.

Ҳозирда эълон қилинган машғулотлар, Кремль томонидан эълон қилинганидек, Франция ва Буюк Британия раҳбарларининг ўз давлатларининг Украинадаги урушга жалб қилингани ҳақидаги баёнотлари билан боғлиқ.

Бу, албатта, жуда хавотирли ва ишончли сигналдир. Бироқ, охирги марта бу хорижлик ускуналар, жумладан, снарядларни етказиб беришни тўхтата олмади.