Улар дунёнинг турли мамлакатларига бориб жойлашмоқда.

Журналист ва кинотанқидчи Антон Долин 6-март куни ўзининг Facebook ва Telegramдаги саҳифаларида мамлакатни тарк этганини билдириб, жумладан, шундай деган:

Режиссёр Кантемир Балагов Россиядан чиқиб кетаётгани ҳақида Instagramда ёзиб қолдирган. Лекин орадан бироз вақт ўтиб,
Instagramдаги саҳифасини ўчириб ташлаган. У ўз хабарида шундай гапларни айтганди:

Россияни тарк этдик. Афсус ва аянч ҳислари ичида қолдик. Бир лаҳзада бизни ўз келажагимиздан маҳрум қилишди. Ҳаётимизни олиб қўйишди. Ота-онамиз ва дўстларимиздан айиришди. Лекин битта нарса ўзимизда қолди — бу кино. Қалбимиз Украина билан, шунингдек, бу даҳшатларга қарши бўлган россияликлар билан бирга қолади.

Маълумот учун: Кантемир Балагов 2019-йилда катта экранларга узатилган “Даванги” (“Дилда”, 2019) филмидан кейин машҳурликка эришган. Мазкур картина Канн ва бошқа нуфузли кинофестивалларда эътироф этилиб, “Хорижий тилдаги энг яхши фильм” номинацияси бўйича “Оскар”нинг қисқа рўйхатидан жой олган.

Шоира Вера Полозкова ҳам Россиядан учиб кетгани ҳақида
Instagramда ёзиб қолдирган. У ўз туғилган кунида (5-март) яқинлари билан видолашиб, болалари билан хорижга чиқиб кетишга мажбур бўлганидан оғир изтиробда эканини билдирган. Шу билан бирга, мамлакатдаги сиёсий вазиятга муносабат билдиришни ҳам унутмаган:

Юртимда на сиёсат, на журналистика, на тўғри ишлайдиган бирорта юридик институт қолди. Лекин давлат бу халқ дегани эмас. Бутун халқ учун қарор қабул қиладиган кишилар ҳокимият тепасида ноқонуний ўтирибди: ўн йил давомида адолатли сайлов кўрмадик. Шу сабабли уларнинг ягона қуроли ёлғондир. Ёлғон ва даҳшат ичида қолдиришди.

Шоира вазият ижобий томонга ўзгаришидан умид қилишини ҳам билдирган.

“Можем объяснит” Telegram каналида таниқли қўшиқчи Земфира ҳамда актриса Рената Литвинова Парижга кетгани тўғрисида хабар чиқди. Медуза нашри эса мазкур маълумот расман ҳеч қаерда тасдиқланмаганини айтган. Уларнинг иккиси ҳам Украинада кечаётган урушга қарши ўз норозиликларини билдирган.

Хабарларга кўра, айни дамда қўшиқчи ўз дугонаси Рената Литвинанинг Париждаги уйида яшамоқда.

2-март куни журналист ва телебошловчи Ксения Собчак мамлакатни вақтинча тарк этиб, Туркияга йўл олаётгани ҳақида бир қатор
Telegram каналларда хабар тарқаганди. Ўша куннинг ўзида Собчак бу хабарларни рад этган. У чиндан ҳам чет элга чиқиб кетаётганини, лекин бу аввалдан режалаштирилган саёҳат эканини таъкидлаган.

3-март куни эса у “Эхо Москва” радиостанцияси бош муҳаррири Алексей Венедиктовнинг шу тўғрисида тарқатган хабарига жавобан ўзининг Telegram каналида изоҳ қолдирган. Изоҳда Алексей Венедиктовга қарата шундай дейди:

Лёша, вақтинчалик хорижга чиқиб кетаётганинг Россияни тарк этишингни англатмайди-ку, тўғрими? Мен ҳам Россияни тарк этаётганим йўқ.

Телебошловчи, шунингдек, одамлардан ўзи ҳақида бирор маълумотни аниқлашда фақат унинг ижтимоий тармоқлардаги шахсий саҳифаларига ишонишни ва ваҳима кўтармасликни сўраган.

Лекин у кейинроқ Исроилда кўриниш берган. Собчакнинг ўзи ўғли билан шунчаки саёҳат қилиб юрганини айтади.

Максим Галкин ва Алла Пугачёва. Санъаткорлар оиласи ҳам Россияни тарк этиб, айни вақтда Исроилда экани ҳақида хабар чиқди.

Бир қатор журналистлар Галкиннинг позициясига танқидий қараб, унинг ўзини нишонга олган. Хусусан, журналист Артём Шейнин юморист ва телебошловчи ҳақида шундай деган:

Мен бундан фақат биргина хулоса чиқаришим мумкин: Максим, афтидан, ижтимоий ва журналистик соҳаларда ўз ўрнини етарлича топа олмаётганидан хуноб. Ҳолбуки, бир вақтлар хатога йўл қўйган — уни қирол даражасига кўтарган “Биринчи канал”дан кетган, қайтганида эса тахтни аллақачон бошқа киши эгаллаб олганди. У болалар ҳақида ажойиб дастур олиб боряпти, лекин у дастурда Максим Галкин эмас, болалар асосий қаҳрамон. Шу сабабли у телевидениенинг ўзи бўлмаган ва бўлишни ҳақиқатан ҳам жуда истайдиган қисмлари ҳақида сўз юритаётганга ўхшайди.

Айни дамда бошқа бир таниқли журналист Владимир Познер Галкиннинг фикрларига қўшилишини баён қилиб, қуйидагича фикр билдирган:

Россия телевидениесида Украина тўғрисидаги янгиликлар ким яхши ва ким ёмон эканига ишонтириш мақсадида маълум бир шаклда тақдим этилади, бу эса уларнинг сонидан ҳам кўра жиддийроқ муаммо. Бошқача айтганда, бу маълумот бериш эмас, балки пропаганда. Мақсад аниқ: жамоатчилик фикрини маълум бир шаклга солиб, кейин уни бошқариш.

Охир-оқибат Алла Пугачёва ҳамда Максим Галкин эгизак фарзандларини олиб, Исроилга жўнаб кетган.

Юрий Дуд.
YouTubeдаги “вДуд” лойиҳаси билан миллионлаб томошабинлар кўнглидан жой олган журналист ва блогер Юрий Дуд айни дамда Испанияда бўлиб турибди.

28-феврал куни у ўзининг Telegramдаги каналида Украинадаги урушга доир ўта танқидий руҳдаги қарашлари билан ўртоқлашганди. Унда, жумладан, шундай сўзлар янграйди:

Ишончим комил, деярли ҳар бир киши (албатта, қайсидир сабабларга кўра, катта аудиторияга эга инсонлар ҳам) бунга дуч келган: Россияда қандайдир адолатсизлик юз бермоқда, бу ҳақда фикр билдиришни истайсан, лекин қўрқасан, чунки репрессив мамлакатда яшайсан. Лекин ўзингни қўлга олиб, барибир гапирасан. Хавотир қандайдир ўзгача, камёб ҳислар тўлқини остида қолади. Хавотир йўқолмайди, аммо сен енгил тортасан.

Россия ҳукумати сўнгги йилларда бу қадриятни одамлар онгидан ювиб ташлашга астойдил тиришди, сўнгги кунларда эса шунчаки унинг устидан шариллатиб кислота қуйиб юборди: Украинадаги урушни “уруш” деб аташ мумкин эмас, Украинага бостириб кирилганини танқид қилувчилар — сотқинлар.

Дуд халққа мурожаатида, шунингдек, Владимир Путинга қандайдир йўл билан таъсир ўтказишга қодир инсонлар ҳали ҳам борлигидан умид қилишини билдириб, улардан айни дамдаги даҳшатли ишлар тўғрисида Путинга ўз позициясини билдиришни сўраган.

Юқорида саналганлардан ташқари, Александр Васильев, Чулпан Ҳаматова, Валерий Леонтев каби таниқли шахслар ҳам Россияда қолишни истамаган.