Бугунги жамиятда инсонларнинг меҳнатдан қочиб, осон йўл билан яшашга интилаётгани жуда ачинарли ҳолат. Айримлар давлат ёрдами ёки яқинлари ҳисобидан кун кечиришни одат қилиб, ўз ҳаётини ўзгартириш учун ҳеч қандай ҳаракат қилмайди. Боқимандалик тобора кучайиб, меҳнат қилишни истамаган одамлар сони ортиб бораётгани эса жамиятимиз тараққиётига тўсиқ бўлмоқда.

Меҳнат қилмай, тайёрига кўз тикадиганлар

Кўчага чиқсангиз, ҳар бир қадамда ёрдам сўраб турган ёки давлатдан моддий кўмак кутаётган одамларни учратасиз. Ҳақиқатан ҳам эҳтиёжмандлар бор, лекин улардан ташқари ишлашга қодир бўлсада, фақат ёрдам кутиб яшаётганлар ҳам оз эмас. Баъзи оилалар бола тарбиясига эътибор қаратиш ўрнига, уларни ёшлигидан боқиманда бўлишга ўргатмоқда. Бу эса келажак авлодни дангаса, суст ҳаракат бўлиб улғайишига сабаб бўлади.

Боқимандаликнинг асосий сабаблари

Боқимандаликнинг келиб чиқишига бир неча сабаблар бор:

Осон пул топишга интилиш – Ишлаш ўрнига ёрдам олиш ёки бошқаларнинг ҳисобидан яшашга мойиллик.

Масъулиятсизлик – Инсон ўз ҳаётига жиддий ёндашмаганда, унга ҳамма нарса тайёр ҳолда келишини кутади.

Тарбия ва менталитет

– Баъзи оилалар болаларига меҳнат қилишни эмас, ёрдам кутишни ўргатади.

Давлат ёрдамларига ҳаддан ташқари ишонч – Баъзи одамлар иш топиш ёки ўз бизнесини бошлаш ўрнига, фақатгина давлат кўмагига суяниб яшайди.

Бу менталитет бизни қаерга олиб боради?

Боқиманда менталитет одамларни суст, ташаббуссиз ва дангаса қилади. Натижада:

Меҳнатсевар одамлар ўз ҳаракатлари учун мукофот эмас, балки ортиқча юкни ҳис қилишади.

Давлат ресурслари ҳақиқий муҳтожларга эмас, сусткашларга кетади.

Тадбиркорлик ва инновациялар сустлашади, чунки ҳеч ким ўз устида ишлашни хоҳламайди.

Қандай ечим бор?

Меҳнатсеварлик маданиятини шакллантириш – Одамларга ҳар қандай даромад ўз ҳаракати билан топилиши кераклигини тушунтириш лозим.

Болаларга тўғри тарбия бериш – Фарзандларимизни ёшлигидан мустақил ва ўз кучига ишонадиган қилиб ўстиришимиз керак.

Давлат ёрдамини меҳнатга боғлаш

– Ишга лаёқатли одамлар учун давлат ёрдами фақат жамоат ишларида қатнашиш ёки ўз бизнесини бошлаш шарти билан берилиши лозим.

Иш ўринларини кенгайтириш – Ҳар кимнинг ишлаб пул топиш имконияти бўлса, боқимандалик йўқолади.

Хулоса

Боқимандалик касаллик каби жамиятимизни емирмоқда. Агар ҳар бир инсон ўз устида ишлашни, меҳнат қилишни ва ўз ҳаёти учун жавобгарликни ҳис қилишни ўрганса, жамият ривожланади. Ҳеч ким бизга тайёр бахт олиб келмайди – унга фақат ўз меҳнатимиз билан эришишимиз мумкин.

Ойбек Қаюмов