—Мен бу қишлоққа энди қайтмасам керак, дея кечагина узоқ юртдан ҳарбий хизматни ўтаб келган ўғил отаси билан хайрлашишга тушди. —Отажон, ўрис командирларимнинг айтишича, мендан зўр офицер чиқар эмиш. Мерганликда моҳир эканман. Ҳали биз томонлардан мендай пишиқ ва полвон йигит совет армиясида бўлмаган экан. Ўша олисдаги ҳарбий қисмда ишда қолишга аҳд қилганман… Дуо беринг,  борай!..

—Эее, улим, менинг ёлғизгина болам бўлсангиз, билмадим яна неча кунлигим қолди… Сиз ўёққа кетсангиз, елкамга чим кўкаради-ку! Ортимда қолиб, дуо қиладиган, чироғимни ёқиб ўтирадиган сиз эмасми? -деди ота.

—Отажон, ўзингизни кўп уринтириб юрманг: қўй-қўзиларни камайтиринг! Қишлоқ адоғидаги боғни ҳам бировга беринг. Ҳовлига жиянлардан бирини кўчириб келинг. Мен барибир кетмасам бўлмайди. Совет армиясига керак эканман..! –дея қатьий гапирди ўғил.

Чол ариқ бўйидаги толнинг тагига ўтирди. Ҳассасини ерга қўйди. Бўғзига нимадир тиқилгандай бўлди. Олис болалиги, навқирон йигитлик чоғлари бир-бир кўз олдидан ўтди… Бир бўй-басти келишган ўғлига қаради, бир қишлоқ бошидаги тоғларга боқди…

—Ҳа, улижоним-а! Бизам сиздай жигит эдик. Шу ҳовли-жойни, ота-онамизни, қавму қариндошни деб жанг кечканмиз… Берлинга байроқ қадаганлар орасида мен ҳам бор эдим. Аммо, бир зум ҳам қишлоғимни, киндик-қоним тўкилган жойни унутганим йўқ. Ўзим олисда бўлсам-да, томирларим шу ердан куч олиб, сув ичиб турарди. Қишлоққа қайтмайман деманг болам!

Ота ўғлининг йўлини тўсмади…

—Майли, болам! Сенинг ҳам, ўрис командирларингнинг ҳам жонларинг соғ бўлсин! Қаерда бўлсанг-да, шу тупроқни унутма! Ой бориб, омон қайтгин, дея дуога қўл очди…

…Пешонасида бор экан,  ўғил муносиб ҳарбий бўлди. Эгнига юлдузлар қўнди. Болали-чақали бўлиб кетди. Мақтову олқишлар эшитди. Давраларнинг тўрида ўтирди.

Аммо, вақт деган олий ҳакам уни отасидан ажратди. Ўзи айтганидай қишлоқдаги обод боғ, ҳовли-жойларга ҳам кимлардир эгалик қилди… Йўли кексалик томон бурилди. Қирдай келадиган елкалари ихчамлашди, қадди букилди. Туғилган жойини, ота-онасини тез-тез эслайдиган бўлиб қолди.

…Бир куни  ўғилларини тўплаб:

—Болаларим, сизларга бир илтимосим бор, агар қўлларингдан келса, дея сал хижолат тортгандай бўлди.

Шунда катта ўғил бироз ажабланди-да:

—Дадажон нималар деяпсиз. Бизга илтимос оҳангида гапирманг, буюринг!.. Ҳаммасини муҳайё қиламиз, -деди.

—Йўқ, ўғлим! Бу илтимосимни олиб келиб бўлмайди… Мени олиб бориш керак! Агар вақти келиб, Азроилга жон омонатимни топширсам, қишлоғимга, ота-онам ётган жойга… икки қулоч ерга қўйсаларинг, мен сизлардан розиман..!

Салоҳиддин Норқобилов