Уппсала университети конфликт маълумотлари дастури (UCDP) швед олимлари 2023 йилда жаҳондаги қуролли можароларнинг рекорд сонини – давлатлар иштирокидаги 59 та уруш ва тўқнашувларни ҳисоблади. Бу 1946 йилда маълумотлар тўплаш бошланганидан бери энг юқори кўрсаткичдир. Тадқиқот илмий муассасанинг расмий сайтида чоп этилди.
Аввалги рекордлар 2020 ва 2022 йилларда кузатилган бўлиб, ҳар бирида 56 та можаро бўлган.
Шу билан бирга, можаролар билан боғлиқ зўравонликлар туфайли йўқотишлар сони 2022 йилга нисбатан икки бараварга камайди – 310 мингдан 154 минг қурбонгача. Бу, асосан, Эфиопиянинг Тиграй минтақасида ўта қонли урушнинг тугаши билан боғлиқ эди.
UCDP маълумотларига кўра, 2023 йилда Украинадаги можаро пайтида қурбонлар сони тахминан 71 минг кишини ташкил этган ва Исроилнинг Фаластиннинг ҲАМАС ҳаракатига қарши операцияси 21 минг кишининг ҳаётига зомин бўлган.
Таҳлилчилар ўтган йили тинч аҳолига қарши бир томонлама зўравонлик қурбонлари сонининг камайганини қайд этган бўлсада, Судан, Буркина-Фасо, Исроил ва Мянмадаги можароларда минглаб тинч аҳоли ушбу турдаги зўравонлик қурбони бўлди.
Давлатга алоқадор бўлмаган фракциялар ўртасидаги зиддиятларда, нодавлат можаролар деб номланувчи, UCDP 2023 йилда бироз пасайган. Умуман олганда, 75 та нодавлат низоларда 20,9 та қурбонлар қайд этилган.
Аксарият нодавлат можаролар Лотин Америкасида, энг қонлиси Мексика ва Бразилияда содир бўлди, бу ерда зўравонлик шаҳарларда ва асосий гиёҳванд моддалар савдоси йўллари бўйлаб жойлашган.
