Олимлар одамнинг айрим органлари номутаносиб қаришини исботлашди.

Стэнфорд университети олимлари органлардан бирининг тез қариши эрта ўлим хавфини оширишини аниқлади. Олимлар қон плазмасидаги оқсиллар даражасини организмнинг алоҳида қисмларининг биологик ёшини аниқлаш ва саломатликка таҳдидларни баҳолаш учун ишлатилиши мумкин бўлган усулни ишлаб чиқишди.

Ёшга боғлиқ касалликларнинг ривожланиши одамнинг индивидуал қариш тезлигига боғлиқ. Шу боис баъзан хронологик ёшдан жуда фарқ қиладиган биологик ёш мезонлари бўлиб хизмат қиладиган биомаркерларни топиш жуда муҳимдир.

Одам геномини – мутахассислар ҳар бир ҳужайрадаги ирсий материални ўрганиб чиқиб, умр кўриш давомийлиги билан бевосита боғлиқ бўлган битта ҳам генни топа олишмади. Кейинчалик ДНКда тўпланган мутациялар сони муҳим роль ўйнайди, бу вақт ўтиши билан ҳужайраларнинг нормал ишлашини бузади ва уларнинг ўлимига олиб келади, деб тахмин қилинган эди. Аммо ёндашув ўзини оқламади: мутациялар сони тананинг умумий қариши билан боғлиқ эмаслиги маълум бўлди. Улар теломерларнинг узунлигини – ҳар бир ҳужайра бўлиниши билан қисқарадиган хромосомалар учидаги ҳимоя “қопқоқлар”дан қариш белгилари сифатида фойдаланишга ҳаракат қилишди. Аммо бу усул ҳам нотўғри бўлиб чиқди.

Сўнгги ўн йил ичида олимлар ҳужайра даражасида қаришни баҳолаш учун бир нечта янги ёндашувларни ишлаб чиқишди. Энг машҳури эпигенетик соатдир. У ДНК таҳлилига асосланади, унинг тузилмасида метилланиш даражаси – маълум генларга метил гуруҳининг қўшилиши йиллар давомида ўзгаради. Ушбу эпигенетик белгиларни кузатиш орқали биологик ёшни аниқлаш мумкин.

Маркер ёшга боғлиқ ўзгаришларни акс эттиради. Янги восита одамларга соғлиғи ҳақида онгли қарорлар қабул қилиш, турмуш тарзини ўзгартириш, муайян қўшимчаларни қабул қилишни бошлаш ёки даволашнинг профилактик курсини ўташга хизмат қилади, деб хабар беради ria.ru.