Ўсимликлар карантини ва ҳимояси тизимидаги кундаги ислоҳотлар, тизимнинг қишлоқ хўжалиги соҳасида тутган ўрни, фермер ва кластерлар учун яратилаётган қулайликлар кечаги кундан тубдан фарқ қилади.
Экин майдонларида етиштирилаётган экспортбоп қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари давлат карантин назорати урнатиш тизимида ҳам тадбиркорларга бир катор енгилликлар яратилди.
Ўтган 2021 йилда вилоятнинг қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг экспорт салоҳиятини ошириш мақсадида ҳар бир қадоқловчи корхона, мевали боғ, иссиқхона ҳамда бошқа қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштирувчи хўжаликларига кўмак учун жами 136 нафар карантин инспектор ва энтомолог агрономлар бириктирилиб, хўжаликлар билан биргаликда тегишли фитосанитария карантин чора-тадбирларини амалга оширилиши йўлга қўйилди.
Экспортёр корхоналар билан тўғридан-тўғри ишлаш тизими йўлга қўйилиб, “даладан-экспортгача” занжиридаги барча иштирокчиларнинг реестри шакллантирилди ва улар билан Амалиёт келишувлари тузилди.
Жойларда ҳар бир ҳудудга бириктирилган карантин инспекторлари ва энтомолог агрономлар томонидан барча турдаги қишлоқ хўжалиги экинлари бўйича белгиланган тартибда карантин давлат назоратини олиб боришади ва олиб борилган ишлар тўғрисида юқорида қайд этиб ўтилган электрон тизимларга ахборотларни киритиб боради.
Олиб борилган амалий ишлар, касаллик ва зарарли организмлар аниқланган тақдирда уларга қарши кураш тадбирлари, уларнинг натижалари тўғрисида барча маълумотлар киритилиб борилгач, ушбу маҳсулотлар учун ички фитосанитар сертификатлар (маҳсулот касаллик ва зарарли организмлардан ҳоли эканлиги тўғрисида) берилиши осонлашади.
Вилоятимиз ҳудудида бугунги кунда етиштирилаётган экспортбоб қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, уларни жаҳон бозорларига чиқариш тартиби хакида тўхталадиган бўлсак, вохамизда бугунги кунда етиштирилаётган экспортбоб қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини далада етиштирилаётган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари доимий равишда карантин назоратидан ўтказилиб, карантин лабораториясига намуналар олиб, жўнатилади, лаборатория хулосасига асосан фитосанитар тоза маҳсулотлар импортёр давлатлар талабига асосан зарарсизлантирилиб (фумигация), калибровка ва қадоқлаш цехларида маркировкаланиб, ички фитосанитария сертификати берилиб, халқаро фитосанитария сертификати олиш учун ташқи иқтисодий фаолият масканига яъни (ТИФ)га юборилиб, экспортга чиқарилади.
Шунингдек, экспортга чиқаётган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари карантин назоратидан ўтказилганда инспектор хулосасига асосан зарарли организмлар аниқланса ёки карантин лабораторияси хулосасига асосан аниқланган зарарли организмлар аниқланса экспортдан тўхтатилади ва тегишли тартибда чора-тадбирлар амалга оширилади.
Тадбиркорлик субьектлари ва жисмоний шахслар билан ишлаш, хужжатлар расмийлаштириш тартиблари, муддатларида ҳам бир қатор имтиёзлар яратилди.
Сертификация ҳужжатларини расмийлаштириш электрон тизимига ўтказилди ҳамда “Pay me” ва Марказий банкнинг “Мунис” тўлов тизими орқали йўлга қўйилди.
Аризани кўриб чиқиш муддатлари экспортда 10 кундан 1 кунгача, импортда 30 кундан 3 кунгача қисқартирилиб, 8 турдаги қоғоз шаклидаги ҳужжат ўрнига 1 та электрон ариза олиш тизими жорий қилинди.
Тадбиркорлар билан мулоқот қилишда тўлиқ электрон “онлайн” тизим жорий қилинди. Тадбиркорлар билан тузиладиган шартномалар 100% онлайн-оферта тизимига ўтказилди.
Вилоятимиз ҳудудида ҳозирги кунда, иссиқхоналарда, боғларда ва қишлоқ хўжалиги майдонларида бахорги агротехник тадбирлар амалга оширилмоқда. Ўтган йилнинг ноябр ойи холатига кўра, зараркунандаларга қарши биологик қарши курашни кучайтириш мақсадида, 54 та барча турдаги биолабораториялар ва 59 та ўсимликлар клиникалари ташкил этилган бўлса, бугунги кунда 64 та биолабаротория ва 75 та ўсимликлар клиналари фаолияти йулга кўйилган.
Шунингдек, Республикада фитосанитар хавфсизликни таъминлаш, табиат биофондини ривожлантириш ва зараркунандалар кенг тарқалишининг олдини олиш ҳамда уларга қарши биологик кураш ишларини ташкиллаштириш мақсадида Ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлиги томонидан 2022-йилнинг 1-апрелидан 25-апрелига қадар “Долзарб ўн беш кунлик биоҳимоя” тадбири эълон қилинди. Ушбу кечиктириб булмас ва мухим булган тадбирлар доирасида зарарли организмларга қарши кураш ишлари изчиллик билан давом этмоқда.
Карантин объектлари ва хавфли зарарли организмларга қарши самарали курашиш ва экспортбоп маҳсулотлар етиштириш бўйича, фитосанитар тозаликни сақлаш мақсадида маҳалла раислари ва сектор раҳбарлари, ўсимликлар клиникалари вакиллари ва тегишли туман ташкилотлари раҳбарлари, фермер ва кластерлар иштирокида семинарлар ташкил этилиб, сохага оид янгилик, енгилликлар ва кенг имтитиёзлар кўлами тушинтирилмокда.
Фаррухжон Сайитов, Сурхондарё вилояти ўсимликлар карантини ва ҳимояси бошқармасининг Ўсимликлар клиникалари ва биолабораториялари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича бош мутахассиси
