2002-2003 йилларда инсониятни таҳликага солган коронавируснинг яқин қариндоши – SARS вируси қандай қилиб кутилмаганда ва тўсатдан пайдо бўлган бўлса худди шундай тўсатдан изсиз йўқолган эди. Ўтган 16 йил мобайнида пневмониянинг мазкур атипик тури бирор маротаба ўзини “кўрсатмади”. Коронавирус билан ҳам шу каби ҳолат рўй берадими? АиФ шу ва бошқа саволлар билан вирусология соҳаси мутахассислари ва олимларга мурожаат қилди.

Вирус қачон йўқолади?

“Коронавирус узоқ муддатга келган, – дея ҳисоблайди Россия Фанлар академияси академиги, вирусолог Виталий Зверев – Мазкур инфекция билан ер юзининг 70 фоиз аҳолиси касалланади. Унинг доим сақланиб қолмаслиги ҳам эҳтимолга яқин. Вақт ўтиши билан коронавирус мавсумий касалликка айланиши, ҳар йили куз-қиш даврида худди грипп каби айланиб юриши мумкин. ”

Карантин ва ўз ўзини яккалаш қачон тўхтатилади? 

“Европанинг айрим мамлакатларида аллақачон қаттиқ карантин бекор қилинди, бошқалар ҳам яқин ойларда ундан воз кечади. Аммо бу зинҳор ҳаётимиз бирданига аввалги кўринишига қайтишини англатмайди. Алоҳида эҳтиёт чоралари касалликнинг оғир формаларини даволаш учун вакцина ёки самарали дори воситалари яратилгунга қадар қўлланаверади. Бу жараёнда нималардир ҳаётимиздан бутунлай йўқолиб кетади.  Масалан, руслар жуда қадрлайдиган “швед столи” тарихга айланиши турган гап”.

Вакцина қачон пайдо бўлади?

“Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг маълумотларига кўра, бугунги кунда коронавирус вакцинаси сифатида ҳисоблаш учун етарли асосларга эга 83 та препатат ишлаб чиқилган. Улардан олтитаси аллақачон кўнгиллиларда синовдан ўтказиляпти. Ёзда оммавий эмлаш ўтказилиши ҳақидаги тахминлар ҳам айтиляпти. Бироқ, вирусологлар бунга бироз спектик-чуқурроқ ёндашадилар. – Грипп илмий текшириш институти директори вазифасини бажарувчи Дмитрий Лиознов, – Россияда ва худди шундай хорижда ҳам вакцина яратиш учун стандарт сарфланадиган вақт 1,5-3 йил,- деб ҳисобламоқда. – Май ойида Россиянинг Киров областида 1,5 минг аҳоли препаратни синаш дастурига жалб қилинади”.

Коронавирус эпидемиясининг иккинчи тўлқини содир бўладими?

“Чеклов чоралари у деярли барча мамлакатларда у ёки бу даражада енгиллаштирилётган экан, шу сабабли эркинликка чиққанлар орасида касалланиш тўлқини яна пайдо бўлиш эҳтимоли юқори. Лекин, иккинчи маротаба қайталаниш оқибати аввалгисидек оғир бўлмайди. Чунки бунга қадар кўпчилик касалликни бошидан ўтказган, вируснинг мутантлашиши юз берган бўлади. Шунингдек, вақт ўтиши билан вируснинг зарари камайиши ва ўта оғир кўринишда бўлмаслигига ҳам умид бор”.

Киши COVID- 19 билан такрор хасталаниши мумкинми?

“Бугунги кунда аниқланган ҳолатлар шундайки касалланган бемор организмида маълум вақт уни ҳимоялаш имкониятига эга антитела шаклланади,- дея изоҳ берди молекуляр-генетик тадқиқотлар илмий маркази раҳбари Андрей Исаев .  – Шунингдек аниқланишича, антитела COVID-19нинг оғир шаклини ўтказганларда пайдо бўлмоқда. Касалликни енгил ёки симптомларсиз кўринишда  бошидан ўтказган кишиларда эса фақатгина қисқа муддатли иммунитет пайдо бўлади. Бу улар яна касалланиши мумкинлигини англатади”.