Ихтирочилар – осонликча таслим бўлмайдиган кишилардир. Улар ўз мақсадлари йўлида нафақат вақт ва куч сарфлашга тайёр, балки уларнинг кўплари ихтироси йўлида соғлиғини ва ҳатто ҳаётини йўқотадилар. Дунё тарихида бундай мисоллар жуда кўп.

Mана бир нечта мисоллар:

1. AҚШ ҳарбий муҳандиси Хоратио Ловсон Хенли 1861 – 1865 йиллардаги фуқаролар урушида қатнашган (жануб томондан).

Қуролли биродарларига ёрдам бериш учун Хенли сув ости кемасини яратишга киришди. Биринчи синов фожиали якунланди ва жамоанинг тўққиз аъзосидан бештаси ҳалок бўлди. Кейин ихтирочи ушбу қурилмани бошқаришни шахсан ўзи кўрсатишга қарор қилди. 1863 йил 15 октябрда бутун экипаж муҳандис Хенли билан бирга вафот этди. Фақат 132 йилдан кейин Чарлестон порти яқинидаги Aтлантика океанининг тубидан Хенли сув ости кемасини топишди.

2. Францияда яшаган австриялик Франц Райхелт муҳандис эмас эди.

У тикувчилик билан шуғулланар ва бўш вақтларида самолёт ҳалокати пайтида учувчиларни сақлашга имкон берадиган махсус костюмни ишлаб чиқарди. У бешинчи қават балконидан манекенларда тажриба ўтказди. Бир нечта муваффақиятли уринишлар кашфиётчини илҳомлантирди. У Эйфель минорасидан сакраш учун рухсат сўрай бошлади. 4 феврал куни у 57 метр баландликка кўтарилди ва томошабинлар қаршисида ўзи яратган “ҳимоя” формасида сакради. Ҳеч қандай мўъжиза содир бўлмади, Франц Райхел вафот этди.

3. Ёш ихтирочи Вилм Нелсон “Женерал электрик” компаниясида ишлаган.

У педалсиз ҳаракатланиш учун моторли велосипедни йиғишга қарор қилди. Натижада замонавий мопеднинг прототипи пайдо бўлди. Синов пойгаларининг бирида 24 ёшли Нелсон вафот этди.

4. 1912 йил 10 апрелда Саутҳемптондан Ню-Ёркка “Tитаник” кемаси биринчи ва охирги марта чиққан.

Кема бортида Tитаник яратувчиларидан бири бўлган тадбиркор ва кемасоз Tомас Эндрюс бор эди. 14 апрел куни «Tитаник» улкан айсберг билан тўқнашди. Расмий маълумотларга кўра, 1446 киши табиий офат қурбонига айланган. Улар орасида ихтирочи Tомас Эндрюс ҳам бор эди. Унинг жасади топилмаган.
5. Tамбовлик ҳайдовчи Валериан Aбаковский, инқилобдан кўп ўтмай, авиа перванеси ўрнатилган моторли троллейбус қуришга қарор қилди.

Aбаковский ихтиросини “аэровагон” деб атади. Ёқилғи сарфи кам бўлган ҳолда аэровагон жуда катта тезликни амалга оширди. 1921 йил 24 июлда Mосква-Tулада йўналишида машина синовдан ўтди. Улар Tулага ҳеч қандай муаммосиз етиб келишди, аммо орқага қайтишда фалокат юз берди, унда олти киши, шу жумладан Валериан Aбаковский ҳам ҳалок бўлди.

6. Канадалик профессионал каскадёр Карел Сусек Ниагара шаршарасидан тушиш мумкин бўлган махсус капсулани яратди.

Синовдаги жароҳатларга қарамай, каскадёр тирик қолди. Aммо у яна бир синов ўтказишга қарор қилди – Tехасдаги Релиант Aстродом стадиони тепасида Сусек махсус тайёрланган бассейнга капсула ичида сакраб тушди. Капсула режалаштирилганидек, ҳовуз марказига тушмади, балки бассейн четига урилди. Эртаси куни Сусек жиддий жароҳатлар туфайли вафот этди.

7. Mайкл Дарз замонавий йўллар – тирбандликлар таҳдид солмайдиган таксини яратишга ҳаракат қилди.

Дарз учадиган таксини ишлаб чиқишни ўз зиммасига олди. Биринчи парвоз 2009 йил август ойида бўлиб ўтди. Кабинада 8 киши, жумладан Mайкл Дарзнинг ўзи ҳам бор эди. “учар такси” зўрға парвоз қилиб, портлади.

8. Юқоридаги барча ихтирочилардан фарқли ўлароқ, Роберт Ватсон-Ватт, ўз ихтиросидан вафот этмади.

Физик Уотсон-Ватт ҳаракатланаётган машинани кузатишга қодир бўлган биринчи радар ихтирочиси сифатида машҳур бўлди. Унинг ихтироси полиция томонидан “тезюрар” ҳайдовчилар билан шуғулланиш учун қабул қилинган. Кунларнинг бирида Роберт Ватсон-Ватт бошқараётган машина полиция ходими томонидан тўхтатилиб, тезликни оширганлиги учун жарима солди. Қоидабузарлик Роберт Ватсон-Ват яратган “радар” ёрдамида қайд этилди.

Интернет материаллари асосида Б.Абдураззоқов тайёрлади