Коррупция» атамасининг этимологик жиҳати хусусида турли фикрлар мавжуд. Кенг оммалашган биринчи фикр тарафдорларига кўра, «коррупция» атамаси лотинча «corruptio» сўзидан олинган бўлиб, «пора эвазига оғдириш» деган маънони англатади.
Aйрим адабиётларда эса мазкур атама лотинча «corrumpere» (бузилиш, айниш, таназзул), бошқа адабиётларда лотинча «cor- ruptum» (синган, бузилган) сўзидан келиб чиққани ва шахсий ҳамда корпоратив фойда йўлида жамоат манфаатларига путур етказишни англатиши қайд этилган. Коррупцияга қарши жиддий ва кескин кураш олиб боришни вазиятнинг ўзи тақозо этмоқда. Қайсибир соҳада ривожланиш, тараққиёт рўйбермаётган экан, унинг асл сабаби коррупцияга бориб тақалади.
Коррупция мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотлар йўлидаги жиддий тўсиқ бўлиб қолмоқда. Дунёнинг илғор давлатлари коррупцияга қарши миллий даражадаги чора-тадбирларни қўллаш билан бирқаторда, халқаро миқёсдаги дастурларни амалга оширишда ҳам фаол иштирок этиб келмоқда.
Миллий манфаатларимизни инобатга олган ҳолда олиб борилаётган изчил ташқи сиёсат давлатимизнинг жаҳон ҳамжамияти томонидан эътироф этилишини, халқаро майдонда обрў-эътиборининг ортиб боришини таъминлаяпти.
Ҳисоб-китобларга кўра айни дамда дунёда кўплаб жиноятларга сабаб бўлаётган нафс балоси, яъни коррупция ва порахўрлик натижасида йилига бир триллион доллардан ортиқ маблағ ўзлаштириларкан. Бу зарар ҳисобланганда, ўзга мулк, пулни ўзлаштириш ва бунга тегишли бошқа жиноий ҳаракатлар инобатга олинмагани коррупция муаммолари билан шуғулланувчи «Transparency International» ташкилотининг маълумотларида таъкидланган. Шу боис коррупция ва порахўрликни ҳеч иккиланмай “аср вабоси” ва “тараққиёт кушандаси” деб аташ мумкин.
Бугунги кунга қадар республикамизда коррупцияга қарши қаратилган бир қатор қонун ҳужжатлари қабул қилинган, тегишли чора-тадбирлар кўрилган бўлса-да, бироқ давлат бошқарувини халқ олдида обрўсизлантирувчи бу ёвуз иллатга қарши тизимли ва самарали кураш учун зарур бўлган бир қатор унсурлар етишмаётган эди. Бу кўп жиҳатдан соҳага оид ҳуқуқий нормаларнинг етарли даражада такомиллашмагани, ҳатто коррупция тушунчаси қонунчиликда аниқ-равшан белгиланмагани, қонунларда бу борадаги сиёсат, коррупцияга қарши курашиш бўйича фаолиятни амалга оширувчи ва унда иштирок этувчи органлар ҳамда ташкилотлар аниқ кўрсатиб ўтилмаганига бориб тақаларди. Махсус қонуннинг қабул қилиниши мамлакатимизда бу иллатга қарши жадал кураш олиб боришнинг қонуний асосларини такомиллаштириш йўлидаги муҳим қадам бўлди десак муболаға бўлмайди.
Айнан мазкур қонун билан тизимлилик, давлат ва фуқаролик жамияти ҳамкорлиги, коррупциянинг олдини олишга доир чора-тадбирлар устуворлиги, жавобгарликнинг муқаррарлиги коррупцияга қарши курашнинг асосий принциплари сифатида белгилаб қўйилди. Коррупцияга қарши курашиш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари қонун даражасида мустаҳкамланди.
Қонун нормаларини ҳаётга татбиқ этиш мақсадида Президент қарори билан коррупцияга қарши курашиш бўйича давлат дастури, Коррупцияга қарши курашиш бўйича Республика идоралараро комиссияси таркиби тасдиқланди.
Мазкур ҳолатларни бевосита КОРРУПЦИЯга қарши курашиш борасидаги амалга оширилаётган чора-тадбирлар сифатида эътироф этиш жоиз бўлади. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, коррупция иллати нафақат пора олиш маъносини кўзлайди, унинг тушунчаси нақадар кенг бўлиб, ҳар бир мансабдор шахснинг ўз вазифаларини лозим даражада бажармаслиги ва бепарволикка йўл қўйиши ҳам корруцпияга элтувчи йўл бўлиб ҳисобланади.
Мухтасар қилиб айтганда, айни пайтда мамлакатимизда коррупцияга қарши курашишнинг барча ҳуқуқий асослари яратилган. Фақат бужараёнда юртдошларимиздан огоҳлик ва масъулият талаб этилади холос. Улар ҳам ўзининг жамоатчилик назорати билан ҳамкорликни кучайтирса коррупциянинг илдизи албатта қурийди. Шундагина мамлакатимиз бундан-да тараққий этиб, одамларимизнинг турмуши янада фаровонлашиб бораверади.
Нилуфар Тўраева, Фуқаролик ишлари бўйича Қумқўрғон туманлараро судининг судьяси
