Aфғонистон гуманитар ҳалокат ёқасида турибди ва БМТ ҳамда унинг ҳамкорлари бундан қочиш учун қўлидан келган барча ишни қилишда давом этишига қарамай, улар кучли ва саховатли халқаро ҳамжамият кўмагисиз буни қила олмайди. Вазиятни Aфғонистондаги гуманитар ёрдам координатори Рамиз Aлакбаров шундай таърифлади. Бу ҳақда БМТ янгиликлар маркази хабар бермоқда.

Рамиз Aлакбаров Кобулдан видеоалоқа орқали журналистлар билан гаплашар экан, гапни кучли қурғоқчиликдан омон қолган мамлакатдаги асосий муаммо – озиқ -овқат етишмаслигидан бошлаган. Aфғонистонликларнинг ярмидан кўпи эрталаб бугун овқат ейиш –ея олмаслигини билишмайди. Мамлакатда дори-дармонларнинг кескин танқислиги кузатилмоқда. Шубҳасиз, ҳукумат амалдорлари, шу жумладан ўқитувчилар ва шифокорлар учун ҳам чет элдан ёрдам олгани учун муаммолар бўлади.

Кобул аэропорти ёпиқ, бироқ БМТ ва унинг ҳамкор ташкилотлари ёрдам етказишнинг бошқа йўлларини қидирмоқда. БМТ вакилининг сўзларига кўра, ёрдам Покистондан юк машиналари орқали мамлакатга еркин етказилади ва кеча тиббий буюмлар олиб келган биринчи самолёт билан Мозори-Шарифга атиги 37,5 тонна озиқ-овқат етказилди. Улар 200 минг кишига мўлжалланган бўлиб, 20 та касалхонага етказилади. Мамлакатга 600 тонна озиқ -овқат етказиб берилди. Бу, айниқса, болалар учун зарур, уларнинг ярми тез орада очлик ёқасида бўлади. Шунингдек, ёрдам миссияси ходимлари адашган болаларга, шу жумладан аэропортда яқинлари билан учрашишга ёрдам беришмоқда.

Aммо БМТ ходимлари ва бошқа ташкилотларнинг ҳамкасблари қанчалик қаҳрамонона меҳнат қилмасин, уларнинг имкониятлари эҳтиёжлар кўлами билан солиштириб бўлмайди. Толибон мамлакатни эгаллаб олишидан олдин ҳам, БМТ халқаро ҳамжамиятдан афғонларга ёрдам бериш учун 1,3 миллиард доллар ажратишни сўраган. Фақат 400 миллион олинди. Рамиз Aлакбаровнинг айтишича, ҳозирда БМТ талаб даражасини кўриб чиқмоқда ва бу, албатта, анча юқори бўлади. «Озиқ -овқат маҳсулотларига бўлган асосий эҳтиёжни қондириш учун 200 миллион долларни топиш керак – фақат энг муҳтожларни боқиш учун, – деди Aлакбаров, – ва энг муҳтожлар болалардир». Унинг қўшимча қилишича, Aфғонистондаги БМТ омборларида сақланаётган озиқ -овқат фақат ой охиригача етади.

Гуманитар координаторнинг айтишича, «икки нуфузли давлат» улар молиявий ёрдам беришга тайёр эканликларини аниқ кўрсатган, аммо Рамиз Aлакбаровнинг сўзларига кўра, бу етарли емас. Ресурсларни сафарбар этишда бутун халқаро ҳамжамият иштирок этиши керак.

«Aфғонистонни гуманитар ҳалокатга чуқурроқ ботиришга йўл қўймаслик жуда муҳим – бунинг учун одамларни энг зарур нарсалар билан таъминлаш керак», – деди Aлакбаров.

Журналистларнинг толиблар хатти -ҳаракатлари ҳақидаги саволларига жавоб берар екан, БМТ вакилининг айтишича, БМТга муҳтожларга киришга рухсат берилган, лекин жойлардаги аниқ вазият кўплаб омилларга, жумладан, аёлларнинг ишлашига рухсат бериладими -йўқлигига боғлиқ. Баъзи вилоятларда таълим ва соғлиқни сақлаш соҳасидаги аёллар иш жойларига қайтишди ва ҳатто гуманитар эҳтиёжларни баҳолашда қатнашишди. Бошқаларда бу содир бўлмади.

«Aфғонистон ҳозир марказлаштирилмаган ва вазият доимо ўзгариб туради», – тушунтиради Рамиз Aлакбаров. – «Турли жойларда ҳамма нарса бошқача. Мен тушунганимдек, ҳукумат ҳали шаклланмаган ва аниқ кўрсатмалар (юқоридан) олинмаган».

Aфғонистондаги гуманитар ходимлар бошлиғи, айниқса, БМТда ишлайдиган аёлларнинг аксарияти афғон бўлгани учун, уларнинг хавфсизлиги биринчи ўринда туришини таъкидлади.

«Биз толиблардан биринчи навбатда гендер тенглиги ва тенг иштирок этиш тамойилларини ҳурмат қилишни талаб қиламиз, шунда аёллар ишга қайтиши ва керакли ёрдам бериши мумкин. Биз ҳам ўз ишимизни бажариш учун имконият яратилишини талаб қиламиз», – деди Рамиз Aлакбаров.